Alfred Adler i jego psychologia indywidualna

Alfred Adler (1870 - 1937)

Adler urodził się w Wiedniu, a dokładniej na jego przedmieściach 7 lutego 1870 roku. Należał do żydowskiej rodziny kupieckiej, był w niej trzecim dzieckiem. Kiedy Adler skończył pięć lat, zaatakowało go zapalenie płuc nieomal doprowadzając małego chłopca do śmierci. Po powrocie do zdrowia postanowił zostać w przyszłości lekarzem. W roku 1895 otrzymał dyplom medyczny na Uniwersytecie w Wiedniu i rozpoczął praktykę okulistyczną, ale jego zainteresowania bardzo szybko skłoniły go do zmiany specjalności - zdecydował się zostać psychiatrą. W roku 1907 otrzymał propozycję przystąpienia do grupy dyskusyjnej Freuda. Adler był jej aktywnym uczestnikiem przez dziesięć lat, wciąż jednak tworzył własne teorie na temat psychoanalizy, które dalece odbiegały od poglądów kolegów z Wiedeńskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego. Po przedstawieniu swoich krytycznych uwag na forum Towarzystwa spotkał się z wielce nieprzychylną reakcją, która stała się katalizatorem stworzenia własnej szkoły i odłączenia się od grupy Freuda. W ten sposób powstała „adlerowska” szkoła psychologii indywidualnej, był to rok 1911. Przekonania nurtu Adlera bardzo odbiegały od teorii stworzonych przez Freuda. Podstawową różnicą było skupianie się na wpływie społecznym na jednostkę i potędze świadomości, które u twórcy psychoanalizy odgrywały mało istotną rolę. Wczesne badania Adlera dotyczyły rekompensowania niepełnosprawności fizycznej, jednak z biegiem czasu jego uwaga skupiła się na brakach w poczuciu własnej wartości i ich nadrabianiu. Przykładem może być nasilona kobieca agresja, którą zwolennicy Adlera interpretują jako np. odrzucenie stereotypów. Alfred Adler silnie akcentuje postawę prospołeczną. Posuwa się wręcz do stwierdzenia, że już od urodzenia mamy poczucie wspólnoty, które w procesie rozwoju wzrasta wprost proporcjonalnie do pozostałych funkcji życiowych.
Myślenie Adlera, wsparte różnymi tragediami z okresu dzieciństwa i zmaganiami w dojrzałym życiu, skupiało się silnie wokół idei samodoskonalenia. Według niego celem każdego zdrowego, rozsądnego człowieka jest rozwijanie własnych zdolności i możliwości. Jak to sam wyraził: "Dążenie do doskonałości jest rzeczą wrodzoną w tym sensie, że jest częścią życia..."
Adler przyjął darwinowską ideę żywych form przystosowujących się do otoczenia i uważał, że "cele życia", jak je nazywał, są ogniskową osiągnięć jednostki w jej próbach pokonania życiowych przeszkód. Uważał, że służą one na ogół jako ochrona przed poczuciem bezsilności, jako pomost miedzy niezadowalającą teraźniejszością i jasną, pełną mocy i zadowolenia przyszłością.
Adler kładł jeszcze większy nacisk na indywidualizm niż Jung, przypisując człowiekowi takie cechy, jak wyjątkowość, jasną świadomość i zdolność do panowania nad własnym życiem, które zostało - według niego - zignorowane przez Freuda. W rzeczywistości był przeświadczony, że można kształtować własną osobowość, i w tym sensie propagował idee, która jest wciąż żywa.
"Każda jednostka - mówił - reprezentuje zarówno jedność osobowości, jak i indywidualne ukształtowanie tej jedności. Zatem jednostka jest zarówno obrazem, jak i artystą. Jest twórcą własnej osobowości".